Arendsoog in de KB

Voor het depot van de Koninklijke Bibliotheek wordt dit najaar een schenking opgenomen van uitgeverij Malmberg. De bekendste titel in het fonds van deze school- en kinderboekenuitgever is de serie Arendsoog van eerst Jan en later zijn zoon Paul Nowee.

Arendsoog
Arendsoog is misschien wel de bekendste kinderboekenserie van naoorlogs Nederland. Tussen 1935 en 1993 zouden 63 delen verschijnen over de avonturen van de Amerikaanse veehouder Bob Stanhope, alias Arendsoog, en zijn Indiaanse vriend Witte Veder. De oorspronkelijke auteur Jan Nowee (1901-1958) meende dat er weinig goede cowboyverhalen voor jongens beschikbaar waren. Hij vond de uit het Duits vertaalde verhalen van Karl May over Winnetou en Old Shatterhand te moeilijk en zag in Nederland geen goede alternatieven. Als hoofd van een school en vrijwilliger in een bibliotheek wist hij waar hij over sprak en dus besloot Nowee zelf een boek te schrijven.

1e druk Arendsoog
De 1e drukken van Arendsoog (1935) en Witte Veder (1936)

In 1935 had Nowee zin eerste verhaal af: een soort detective in het Wilde Westen die vernoemd was naar de held van het verhaal: Arendsoog. De streng katholieke Nowee had het verhaal met succes laten keuren door de Keurraad voor Roomse Jeugdlectuur, maar kreeg het desondanks niet ondergebracht bij uitgeverij De Spaarnestad in Haarlem. Te veel kogels voor een goed katholiek verhaal, zo luidde het oordeel. Uitgeverij Malmberg zag minder obstakels en in oktober 1935 brachten zij Arendsoog uit. Een jaar later verscheen een vervolg onder de titel Witte Veder. Het derde deel verscheen pas in 1949 en pas in de jaren daarna was er feitelijk sprake van een serie. Nowee overleed plotseling toen hij aan het twintigste deel werkte. Zijn zoon Paul Nowee (1936-1993) voltooide het boek en zou nog 43 delen aan de serie toevoegen.

Depot
In het depot van de Koninklijke Bibliotheek waren alle delen van Arendsoog weliswaar aanwezig, maar de vooroorlogse delen slechts in latere herdrukken. De buitengewoon zeldzame eerste druk van Arendsoog uit 1935 was in het Depot van Nederlandse Publicaties nog niet te vinden. De Koninklijke Bibliotheek was niet de enige bij wie het boek ontbrak, voor zover valt na te gaan had geen enkele bibliotheek de eerste druk van het bekendste Nederlandse kinderboek tot op heden in de collectie. Hetzelfde geldt voor de eerste druk van Witte Veder uit 1936, die nu met de vrijwel onbeschadigde oorspronkelijke stofomslag in het depot is opgenomen.

De hele schenking van Malmberg is te vinden in de catalogus van de Koninklijke Bibliotheek door te zoeken op de woorden “Geschenk van de uitgeverij Malmberg”.

Literatuur
Arendsoog / J. Nowee ; geïllustreerd door W. Huysmans. – ‘s-Hertogenbosch : L.C.G. Malmberg, [1935]. – 211 pagina’s : zwart-wit illustraties ; 25 cm. – Met het logo van de Keurraad voor Roomse Jeugdlectuur op de titelpagina. KB exemplaar  9037939.

Witte Veder / J. Nowee ; geïllustreerd door W. Huijsmans. – ‘s-Hertogenbosch : L.C.G. Malmberg, [1936]. – 206 pagina’s : zwart-wit illustraties ; 25 cm. – Met het logo van de Keurraad voor Roomse Jeugdlectuur op de titelpagina. KB exemplaar 9037942.