Olifantenolie

Een receptenboekje van de Delftse Calvé-fabrieken uit 1929 bevat een opmerkelijke geruststelling voor de gebruiker: ook al voert de fabriek drie olifanten in haar logo, de olie van Calvé wordt niet van echte olifanten gemaakt. Het is onwaarschijnlijk dat veel mensen in de jaren twintig werkelijk dachten dat er in Delft olifanten tot olie werden gekookt, het is een grapje van de fabrikant om uit te leggen waar de olie dan wel van gemaakt werd. En vooral: hoe het goed gebruikt zou kunnen worden in de keuken.

Binnenzijde omslag: olifantenolie
Olifantenolie

Het boekje van Calvé valt in een categorie van populariserende reclame-uitgaven die in de jaren twintig en dertig in opkomst was. De recepten zijn van Martine Wittop Koning (1870-1963), lerares aan de Amsterdamse Huishoudschool, idealist en succesvol kookboekenschrijfster. Het boekje werd geïllustreerd door Jo Spier (1900-1978). Deze bandontwerper en reclametekenaar werkte tussen 1924 en 1939 voor De Telegraaf, illustreerde de jubileumuitgave van de Camera Obscura van Hildebrand en had veel succes als reclametekenaar. Zo werkte hij niet alleen in opdracht van Calvé, maar ook voor de KLM, de Vereeniging van Nederlandsche Wijnhandelaars, de Simplex Rijwielfabrieken, de Droste’s Cacao- en Chocoladefabrieken en de Gemeente-Electriciteitswerken in Amsterdam. Jan Greshoff omschreef zijn werk als ‘zoo geestig en zoo sierlijk, zoo vindingrijk en zoo verfijnd, als wij het in lang niet bezig zagen in ons godzalig Nederland’ (De Groene Amsterdammer, 16-1-1932).

Voor de klanten van het Haarlems Electriciteitsbedrijf propageerde Spier het elektrisch koken door het werkje Ouwerwets, onverstandig en dom te illustreren. Elektrisch koken, dat was de toekomst in de jaren dertig. Koken op open open vuur, dat paste niet bij de moderne mens. Van Slochteren had op dat moment uiteraard nog nooit iemand gehoord. De vrolijke en verfijnde tekeningen met de nu wat belegen humor van Spier waren uitermate geschikt om een commerciële boodschap te verkondigen. Spier had een overtuigende verbeeldende kracht. Had hij op het elektrisch fornuis een grote pan met een olifant erin getekend, dan stond de olifantenolie nu gewoon in het schap van de supermarkt. Met een disclaimer ter geruststelling uiteraard.

Calvé-Delft's zomerboekje

Calvé-Delft’s zomerboekje [1929]Genoemde literatuur

Calvé-Delft’s zomerboekje : recepten / van Martine Wittop Koning ; de teekeningen in dit boekje zijn van Jo Spier ; de gekleurde fotografieën van H. Berssenbrugge. – Delft : Oliefabrieken Calvé, [1929]. – 112 pagina’s : illustraties ; 20 cm

Aanvraagnummer Koninklijke Bibliotheek: 27994141. De editie in Delpher is de digitale versie van een ander exemplaar, ingebonden met verlies van een deel van de omslag.

Ouwerwets, onverstandig en dom / Jo Spier. – [Haarlem] : [Gemeente-electriciteitsbedrijf], [ca.1930?]. – 24 ongenummerde pagina’s : illustraties ; 17 cm

Aanvraagnummer Koninklijke Bibliotheek: 12012303

 

%d bloggers like this: